Hazar Denizi Canavarı – Ekranoplan

Soğuk Savaş Döneminde Sovyet mühendisleri akıl almaz projeler tasarlıyorlardı. İşte o akıl almaz mühendislik harikalarından birisi de Sovyet lideri Nikita Cruscev’in yakın arkadaşı olan aerodinamik uzmanı Rostislav Aleksiyev’in geliştirdiği Ekranoplan. Amerikanların deyimiyle Hazar Denizi Canavarı.

1960’lı yılların ortasına kadar kimsenin böyle bir şeyden kaberi yoktu. Ancak 1967 yılında Amerikan casus uyduları bir şey farketti. Ne olduğunu anlayamadıkları bir şey. Öyle ki kanatları normal bir uçaktan çok daha küçük olduğu için onun daha tamamlanmamış bir uçak olduğunu düşündüler. Ancak işin aslını çok sonra anladılar. 

O bir uçak değildi, o bir gemi de değildi. O bir ekranoplandı.

Ekranoplan: Gizli uçak taklidi yapan hava taşıtlarına verilen isim. 

Ekranoplan deniz seviyesinin hizalarında uçtuğu için ne denizaltındaki sonar cihazları ne de tam havada olmadığı için radar sistemleri onu farkedemiyordu. Zaten yapılış amacı da buydu. Sonar ve radarlara takılmadan tek sefer 400-500 asker taşıyabilmesi ve tek seferde yüzlerce ton mühimmat taşıyabiliyor oluşu. 

Ekranoplan havada yükseklerde uçmadığı için bir uçaktan çok daha hızlı hareket edebiliyordu. Hatta saatte 500 km/saat hızla ilerleyebilmekteydi. Ayrıca Lun sınıfı SS-N-2 Sunburn (güneş yanığı) füzeler içeriyordu. Füzeler 220 km menzile sahiplerdi ve yüzde yüz isabet edebilmekteydiler.

Ekranoplanlar o dönemin en büyük uçağı olarak adlandırılan B747’den çok daha büyüktü. Ancak ekranoplanların en büyük sorunlarından birisi dalgalı denizlerde uçuşu riskliydi ve sistemi aşırı kararsızdı. Ayrıca kullanımı müthiş dikkat gerektiren bir zorluktaydı. 

Soğuk Savaş dönemi boyunca Karadeniz, Hazar Denizi ve Baltık Denizi ekranoplanları filolarında bulundurdu ya da bulundurmayı tasarladı.

Neden bu mühendislik harikasının sonunun geldiğine gelirsek eğer, Soğuk Savaş bitiminde artık işe yaramayacağı düşünüldü ve yapılan yatırımlar para kaybı olarak görüldü. Zaten Aleksiyev de 1980’de bakımsızlık yüzünden artık eskisi gibi olmayan ekranoplanda bir eğitim kazası sonucu hayatını kaybettiç 

Mucidi olduğu ekranoplan ise Hazar Denizi kıyısındaki eski donanma üssünde kıyıya çekilmiş ve kaderine terk edilmiş bir biçimde duruyor. Fakat hâlâ güzel bir bakımla denizlere ya da göklere açılabilecek kadar sağlam.