Dispeçer (Uçuş Harekat Uzmanı)

Sivil havacılık sektöründe bir uçuş operasyonunu sadece kokpitte bulunan pilotların yönettiğini mi düşünüyorsunuz? Eğer öyleyse yanlış düşündüğünüzü söyleyebiliriz. Sadece bir uçuş operasyonunda sayısız görevli personel yer alır. Dispeçer bir diğer adıyla Uçuş Harekat Uzmanı da uçuşta önemli rolü olan kişilerdir. 

Dipeçerler her ne kadar görünmez kahramanlar olsa da bir uçuşun tüm safhalarını planlayarak gerekli olan evrakları hazırlayan, uçuşta gerekli yakıt miktarını hesaplayarak pilota ileten, uçuş operasyonunu etkileyebilecek tüm risk unsurlarını gözden geçirerek uçuş öncesi hazırlıklarını tamamlayan, uçuş ekiplerini gerçekleştirilecek uçuş operasyonu hakkında bilgilendiren ve SHGM tarafından lisanslandırılmış nitelikli personeldir. 

DİSPEÇER (UÇUŞ HAREKAT UZMANI) OLMAK İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR NELERDİR? 

• 21 yaşından gün almış olmak. 
• En az ön lisans programlarının birinden mezun olmak. 
• Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) Başkanlığı tarafından yapılan veya denkliği belirlenen İngilizce sınavlarının birinden en az 50 veya eş değeri puan almak. 
• Genel Müdürlük tarafından yetkilendirilmiş havacılık tıp merkezlerinde yapılan muayene sonucunda, uçuş harekât uzmanı görevlerini yerine getirmeye engel teşkil edebilecek herhangi bir fiziksel ya da akli hastalığa sahip olmadığını, merkezi sinir sisteminin normal olduğunu, gözlüklü ya da gözlüksüz en az 6/9 görme keskinliğine sahip olduğunu, yeterli işitme kapasitesine sahip olduğunu, kulak, burun ve boğaz fonksiyonlarının normal olduğunu belgeleyen sağlık kaydına sahip olmak. 

EĞİTİM VE DENEYİM ŞARTLARI NELERDİR? 

Uçuş harekât uzmanı lisansına esas asgari eğitim süreleri aşağıdaki gibidir: 

1. Genel Müdürlük tarafından bu Yönetmelik kapsamında yetkilendirilmiş veya uçuş harekât uzmanı temel eğitimi için gerekli eğitim programını (müfredatını) uygulayan üniversitelerin sivil havacılık ile ilgili bölümlerinden lisans veya ön lisans derecesi ile mezun olanların, asgari teorik eğitimi tamamladıkları kabul edilir ve doğrudan teorik ve uygulama sınavına kabul edilirler.  
2. Asgari CPL (Ticarî Pilot Lisansı) lisansı sahibi olan pilotlar veya geçerli hava trafik kontrolörü lisansına sahip olanlar için talep etmeleri durumunda, uçuş harekât uzmanı eğitimi vermeye yetkili kuruluş tarafından, önceden tecrübesi olanlara yönelik teorik ve uygulamalı eğitim programları uygulanır. 
3. Görev yaptığı işletmenin uçuş harekât biriminde, yine aynı işletmede görevli FDI gözetiminde asgari 2 yıl süresince çalışan adaylar için talep etmeleri durumunda, uçuş harekât uzmanı eğitimi vermeye yetkili kuruluş tarafından önceden tecrübesi olanlara yönelik teorik ve uygulamalı eğitim programları uygulanır. 
4. Meteoroloji eğitimi veren üniversitelerin en az ön lisans programlarından mezun olanlar için talep etmeleri durumunda, uçuş harekât uzmanı eğitimi vermeye yetkili kuruluş tarafından, önceden tecrübesi olanlara yönelik teorik ve uygulamalı eğitim programları uygulanır. 
5. Sivil havacılık alanında eğitim veren üniversite ve yüksekokulların ilgili bölümlerinden mezun olmuş adaylar için talep etmeleri durumunda, uçuş harekât uzmanı eğitimi vermeye yetkili kuruluş tarafından, önceden tecrübesi olanlara yönelik teorik ve uygulamalı eğitim programları uygulanır. 
6. Bu fıkranın (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinde belirtilenler dışında uçuş harekât uzmanı eğitimi alacak adaylar için, uçuş harekât uzmanı eğitimi vermeye yetkili kuruluş tarafından belirtilen önceden tecrübesi olmayanlara yönelik teorik ve uygulamalı eğitim programları uygulanır. 
7. Yukarıda belirtilen adayların lisanslarının tanzim edilebilmesi için Genel Müdürlük tarafından düzenlenen teorik ve uygulamalı sınavlardan başarılı olmaları ve asgari 30 iş günü mesleki staj yapmış olmaları zorunludur. 

DERS İÇERİKLERİ NELERDİR? 

• Sivil Havacılık Hukuku, 
• Aerodinamik, 
• Genel Meteoroloji, 
• Hava Trafik Kontrol ve kuralları, 
• Seyrüsefer, 
• Performans, 
• Ağırlık ve Balans, 
• Uçuş Planlama, 
• Tehlikeli Madde Taşımacılığı, 
• Haberleşme, 
• Uçuş İzleme, 
• İnsan Faktörü, 
• Güvenlik. 

 Dispeçer eğitimini tamamlayan kişi; tarifeli veya tarifesiz yolcu taşımacılığı yapan hava yolları, kargo taşıyan hava taşımacılığı işletmeleri ve havaalanlarında ki Operasyonel Kontrol Merkezi bölümlerinde çalışabilir.