İlk Uçuş İlk Kayıp

Tarihte ilk uçan kişi kim sorusuna aldığımız cevap Hazerfen Ahmet çelebidir. Peki gerçekten de öyle midir ?
Bu konu hakkında biraz araştırma yapınca sorunun cevabının farklı bir seçeneğine daha ulaşıyoruz.

İnsanoğlu var olduğu günden beri kuşların özgürlüğünü kıskanmış ve onların yapabildiğini yapmak için çabalmıştır. Türk tarihinin derinliklerine indiğimiz zaman Maveraünnehir isimli Türk ülkesinin Farab şehrinde doğan İsmail bin Hammad el Cevheri ismi karşımıza çıkmakta. Cevheri fenle uğraştığı zamanda kuşları dikkatle izlemiş ve günümüze kadar ulaşamayan bazı hesaplamalar yapmıştır.Bunların sonucunda kendine bir kanat tasarlamış ve onunla uçmak için cesaret toplamıştır. M.S. 1002 yılında Nişabur’daki bir caminin çatısına çıkmış ve toplanan kalabalığa uçacağını ilan edip kendini çatıdan salmıştır. Onu gören insanlar deli olduğunu düşünmüş. Tasarladığı kanatlar vücut ağırlığını tartamayınca yere çakılmış ve hayatını kaybetmiştir. İlk uçan insan sorusuna net cevap veremesek de Türk havacılığının ilk kurbanı olmuştur.

Fakat günümüzde ilk uçan kişi olarak aklımıza ilk gelen kişi Hazerfen Ahmet Çelebidir. Hazerfen Galata Kulesinden İstanbul Doğancılara kadar uçmuştur.Yada bu sadece bir söylentidir. Bu konu hakkında net bilgiye varamamızın sebebi bilginin sadece Evliya Çelebi’nin Seyahatnameler adlı eserinde bulunmasıdır. Evliya Çelebi’nin zaman zaman mübalağa etmeyi seven bir anlatıma sahip olduğu çok iyi bilinir. Çelebi Seyahatnamesi’nde olayı şöyle anlatır:

” İptida , Okmeydan’ın minberi üzere , rüzgar şiddetinden kartal kanatları ile sekiz , dokuz kere havada pervaz ederek talim etmiştir. Bedehu Sultan Murad Han Sarayburnu’nda Sinan Paşa Köşkü’nden temaşa ederken , Galata Kulesi’nin taa zirve-i belasından lodos rüzgarı ile uçarak, Üsküdar’da Doğancılar meydanına inmiştir. Sonra Murad Han , kendisine bir kese altın ihsan ederek; ‘ Bu adam pek havf edilecek (korkulacak) bir ademdir. Her ne murad ederse, elinden geliyor.Böyle kimselerin bekası caiz değil, ‘ diye Gazir’e (cezayir) nefyeylemiştir (sürmüştür).Orada merhum oldu. ”

Fakat günümüzde bu günün gelişen havacılık teknolojisiyle elde edilen yelken kanat ile o mesafe kat edilemeyeceği söyleniyor. Kafamızda iki seçenek oluşuyor. Hazerfan efsanedir yada, Hazerfan modern teknolojinin ortaya koyduğu yelken kanatlardan çok daha iyisinin tasarladı. Bunun cevabını asla bilemeyeceğiz.

Peki havacılık tarihinin ilk kazası nedir ?

Yukarda İsmail bin Hammad el Cevheri’nin olduğunu söyledik fakat bu resmi bir cevap değildir. Sorunun cevabı bu günkü ” uçak” dediğimiz hava aracının atasını icat eden Wright Kardeşler’dir.

Orville Wright ve Wilbur Wright , yüksek öğrenim görmemiş bisiklet ustalarıydı. Daha öncelerinde yapılan uçan alet çalışmalarını inceleyen iki kardeş , yıllar süren çalışmaların ardından ” Wright Flyer ” adını verdikleri uçaklarını üretmişlerdir. 17 Aralık 1903 tarihinde Kuzey Carolina , Kity Hawk’ta o meşhur ilk uçuşlarını gerçekleştirmişlerdir ve 37 metre mesafe kat etmişlerdir.

Gelelim havacılık tarihinin ilk kazasına…

Wright Kardeşler’den uçak satın almak isteyen Amerikan ordusu için düzenlenen bir uçak gösterisinde yaşanan kaza havacılık tarihimizin ilk yazılı uçak kazasıdır.
Wright Kardeşler ürettikleri uçakla 2 bin kişilik bir kalabalığın önünde Amerikan ordusunun 26 yaşındaki Üsteğmen Thomas Selfridge isimli gönüllü askeriyle uçuş gerçekleştirerek Amerikan Ordusunun gözüne girmeye çalışacaklardı.
Uçuş için tüm hazırlıklar tamamdı. Orville ve Thomas uçakta yerlerini aldı ve uçak havayla buluştu. Fakat Thomas Wright Kardeşlerin deneme uçuşlarında uçurdukları kişiden daha kiloluydu. Bunu akıl edemeyen kardeşlerin uçak gösterisi Orvillenin uçmasıyla motorlardan gelen anormal seslerin ardından uçağın yere çakılmasıyla son buldu. Yaşanan kazada Orville sağ kurtuldu fakat Thomas onun kadar şanslı değildi. Ağır yarlanan Thomas kaldırıldığı hastanede can verdi. 17 Eylül 1908 , saatler 20.10 u gösterirken Thomas Selfridge isimli Üsteğmen ” bir uçak kazasında ölen ilk insan” ünvanını aldı. İlk uçak kazasının enkazı ise halen Dayton, Ohio’daki Amerikan Hava Kuvvetleri Müzesi’nde sergilenmektedir.

Üsteğmen Thomas Selfridge