EGLİN HAVA ÜSSÜNDE BU SEFERDE F-35A DÜŞTÜ!

ABD’nin Florida eyaletinde bulunan Eglin Hava Üssü’nde F-22 Raptor tipi savaş uçağı 15 Mayıs 2020 tarihinde eğitim uçuşu esnasında düşmüştü. Konuyla ilgili inceleme yazımızı paylaşmıştık buraya tıklayarak yazıya ulaşabilirsiniz. Bu kez aynı hava üssünde F-35A tipi savaş uçağı 19 Mayıs 2020 tarihinde, yine bir eğitim uçuşu esnasında düştü. Bu durum havacılık ve özellikle pilot camiasında çeşitli sorularıda beraberinde getirdi. Eglin Hava üssünde neler oluyor? Farklı tipteki jetler neden düşüyor olabilir?

ABD Hava Kuvvetleri yetkilileri tarafından yapılan açıklamada ise; 58. Filoya bağlı F-35A tipi savaş uçağının rutin bir uçuş sırasında inmek üzere iken düştüğünü, pilotun koltuk fırlatma yöntemi (eject) ile kurtulduğu ve kazayla ilgili soruşturma başlatıldığı belirtildi.

F-35 SERİSİ SAVAŞ UÇAKLARINI KISACA TANIYALIM?

Lockheed Martın tarafından üretilen, F-35 Lightning II (Şimşek II) (Joint Strike Fighter/Müşterek Saldırı Uçağı), savaştaki her amaç için farklı uçak geliştirmenin masraflı olmasından dolayı tek bir uçağın tüm görevleri yerine getirmesi amacıyla tasarlanan beşinci nesil bir savaş uçağıdır. Modelleri; F-35A Geleneksel kalkma ve inme (CTOL), F-35B Kısa kalkış dikey iniş (STOVL), F-35C Uçak gemileri için tasarlanmış (CV) versiyon, ihraç edilen ülkelere yönelik değiştirilmiş iki farklı versiyon olarak ise; F-35I Israil modifikasyonlarıyla değiştirilmiş F-35A ve CF-35 Kanada için “yavaşlatma paraşütü” ilave edilip, F-35B/C tipinde “yakıt ikmali sondası” takılmış F-35A şeklindedir. F-35 hakkında daha fazla bilgi için tıklayarak sitemizdeki F-35 hakkındaki yazıyı okuyabilirsiniz.

F-35’LERİN KAZA-KIRIM DURUMU ?

F-35 serisi savaş uçaklarının bu bilinen 3. düşüşüdür. Daha önce Eylül 2018’de Güney Carolina eyaletinde Beaufort Hava Üssü’nden kalkan F-35B üsse 8 kilometre mesafede bağlantı kesilerek düşmüş, pilotu kurtulmuştu. O dönem F-35B uçaklarında birçok teknik arızanın söz konusu olduğu, imalat hatası olarak uçuş esnasında motora bağlı bir yakıt tüpünün parçalanmasına ve motorun güç kaynağının kesilmesine neden olduğu ifadelerine yer verilmişti. Uçağın motor sistemlerinin üreticisi United Technologies şirketine ait Pratt& Whitney firması F-35’in düşmesine neden olan üretim hatalarından sorumlu tutulmuştu. Ekim 2016’da yine aynı üsten havalanan bir F-35B’nin motorunda yangın çıkmış ve pilot üsse zorunlu iniş yaparak düşmekten son anda kurtulmuştu. Yine Nisan 2019’da Japonya’da kalkışından 30 dakika sonra Büyük Okyanus üzerinde kaybolan bir F-35A savaş uçağının enkazı bulunmuş, Japon yetkililer; düşüş öncesi uçağın hızının saatte 1100 kilometre olması, pilotun kuleye herhangi bir sorun rapor etmemesi ve fırlatma koltuğuyla kurtulma girişiminde bulunmaması vb sebeplerden dolayı, pilotun büyük ihtimalle baş dönmesi (vertigo) nedeniyle durumundan haberdar olamadığı şeklinde açıklama yapmışlardı.

PEKİ EGLİN HAVA ÜSSÜNDE SAVAŞ UÇAKLARI NEDEN DÜŞÜYOR OLABİLİR ?

F-22 ve F-35A’nın neden düştüğü inceleme sonucunda belli olacaktır ancak ABD’nin, gizlilik nedeniyle bunu net bir sekilde açıklaması önceki yazımızda da belirttiğimiz gibi düşük ihtimaldir .Bu nedenle uçakların daha önceki düşme sebepleri ve diğer etkiler dikkate alınarak konuya ilişkin sadece tahminler yürütebilmekteyiz.

Bu sebepleri;

Eglin hava üssünde yetersiz veya standart dışı bakım prosedürlerinin uygulanıyor olabileceği,

Yedek parçaların kortizona (yıpranma) maruz kalmış olabileceği,

Uçakların eğitim esnasında düştüğünü düşünürsek füzelerden kaçış eğitimi yaptığı sırada manevra yaparken düşmüş olabileceği,

Havada bulunan yabancı bir cisimle (kuş veya kuş sürüsüyle) çarpışmış olabileceği,

Pilotların yüksek manevradan dolayı yaşadığı vertigo (baş dönmesi) nedeniyle yer-yön duygusunu yitirmiş olabilecekleri,

İmalat hatası nedeniyle uçuş esnasında motora bağlı bir yakıt tüpünün parçalanması ve motorun güç kaynağının kesilmesine neden olmuş olabileceği,

Motorun yanmış olabileceği,

Aviyonik ve itki sistemlerinde farklı bir teknik arıza meydana gelmiş olabileceği şeklinde sıralamak mümkündür.