Hubble Uzay Teleskobu

Gökyüzünde bulunan ve gözle görünmeyen gök cisimlerinin gözlemlenmesini sağlayan teleskoplar ilk kez 1608 yılında Hans Lippershey tarafından bulunmuştur. Fakat teleskop niteliği taşıyan ilk araç, İtalyan Galileo Galilei tarafından icat edilmiştir.

Teleskop kullanarak gökyüzünü keşfeden Galileo gökyüzü ve evren hakkında insanoğluna bilimsel bilgiler sunan ilk astronom olma unvanını kazanmıştır. Galileo’nun açtığı bu yolda ilerleyen fizikçi ve astronomlar gökyüzünü daha net ve daha yakından görebilmek için daha gelişmiş teleskoplar üretmeye çalıştılar.

Samanyolu galaksisinin dışında başka galaksilerin de varlığını kanıtlayan ABD’li astronom Edwin Hubble, uzayın daha yakından incelenmesi gerektiğini ve atmosfer; rüzgarlardan, yerel hava akımlarından ve atmosferin kendi tabakaları arasındaki sıcaklık farklarından dolayı yerel kararsızlıklar göstermesi, atmosferik türbülanstan dolayı gök cisminden gelen ışıklar atmosferden geçerken kırılması sebebiyle gözlem kalitesi bozulduğu için uzaya teleskop gönderme fikrini ortaya atan ilk gökbilimcidir. Fakat o yıllarda uzaya bir uzay mekiğinin bile gönderilmediği göz önüne alınırsa, bu fikir teknik olarak olağan dışı kalmıştır.

Ulusal Uzay ve Havacılık Dairesi Başkanlığı (NASA) ve Avrupa Uzay Ajansı (ESA) arasında ortak bir çalışma başlatılarak; 8 yıl süren, maliyeti 2,2 milyar dolar gerektiren tasarım, geliştirme ve üretim aşamalarının ardından 24 Nisan 1990’da STS-31 Görevi esnasında uzay mekiği Discovery tarafından, Edwin Hubble anısına onun ismini taşıyan Hubble Uzay Teleskobu, Dünya’nın yörüngesine oturtulmuştur. Fakat yerleştirildikten sonra teleskobun bir merceğinin milimetrik hata sebebiyle yanlış yerleştirilmesi sonucunda fotoğraf çekemediği anlaşıldı. Teleskobun dünyaya geri getirilip tamir edilmesinin ardından tekrar dünyanın yörüngesine yerleştirilmesinin maliyetli olacağı düşünülerek,1993 yılında uzaya gönderilen bir kurtarma ekibi bu hatayı giderdi.

Ağırlığı 11 ton olan teleskobun uzunluğu 13.2 metre, genişliği 4.21 metredir. Yeryüzünden 559 km uzakta, dünyanın etrafında saniyede 7.500 km hızla dönmektedir. Yerdeki teleskoplardan 50 kat daha duyarlı olarak geliştirilen bu teleskop topladığı verileri ve çektiği fotoğrafları ilgili merkezlere göndererek evren hakkında daha detaylı bilgi sahibi olmamızı sağlıyor. Atmosferdeki dış etkenlere karşı çok korunaklı ve dayanıklı olmasına rağmen Güneş’in kızgın sıcaklığından etkileneceği için Güneş’e ve ona yakın olan gezegenleri gözlemleyemediği için onlar hakkında bilgi veremiyor.

2021 yılında gönderilmesi planlanan ve yapımına yaklaşık olarak 10 milyar dolar harcanan James Webb Uzay Teleskobu, güncel teknolojilerin kullanımıyla geliştirilmiştir ve devasa ayna ve mercek yapısına sahiptir. Hubble Uzay Teleskopu’nun görüntüleyemediği mesafelerin ve farklı dalga boylarındaki ışıkların, James Webb teleskobu ile görüntülenmesi ve ses getirecek yeni keşiflerin yapılması beklenmektedir.

HUBBLE UZAY TELESKOBUNUN ÇEKTİĞİ GÖRÜNTÜLERDEN BAZILARI;