ILS (Aletli İniş Sistemi)

Aletli İniş Sistemi (Instrument Landing System- ILS); sis, yağmur, kar gibi görüş mesafesinin az olduğu zorlu hava koşullarında, pistin başına ve sonuna konumlandırılmış vericiler sayesinde uçağın piste hassas yaklaşmasını sağlayan navigasyon sitemidir. 

Pistten uçağa gönderilen sinyaller sayesinde, pilota istikamet ve süzülüş hattı sağlayarak uçağın piste emniyetli bir şekilde hasas iniş yapmasına yardım eder. 

İstikamet hattı (Localiser-LOC), pistin 300 metre gerisinde bulunur. Uçağa yön bilgisi vererek, pistin sağında veya solunda olduğunu belirtir.  

Süzülüş Hattı (Glide Slope-G/S) antenleri ise pistin yan tarafında bulunur. Uçağın piste göre alçak veya yüksek olduğu bilgisini verir. Bu sayede uçağı yaklaşık 3 derecelik süzülüş açısı ayarlayarak pistin başlangıcından itibaren 300 metre ilerisine inişe getirir. 328.6-335.4 Mhz frekans aralığında çalışırlar. 

Marker’ler, alçalan uçağın piste ne kadar mesafe kaldığını pilotlara bildiren sistemdir. Aletli iniş sisteminde 3 marker beacon istasyonu vardır. Bunlar:

Inner Marker (IM) 3000 Hz, Middle Marker(MM) 1300 Hz , Outer Marker (OM) 400Hz’dir.   

ILS sistemi oldukça emniyetli olmasına rağmen her havalimanına ILS sistemi kurulması mümkün değildir. Havaalanının coğrafi konumunun ve yerin çevresel arazi kodlarının ILS sitemi kurulmasına uygun olması gerekir.  

Mania (engebe) kriterlerinin; kalkışta %2’lik eğim, inişte %2.5’lik eğimin altında olması gerekir. Cihazın gerekliliği, havaalanının fiziki koşullarına göre belirlenir. 800–1200 m görüş mesafesindeki sisli havalarda güvenli iniş sağlar. Düz ve sis görülmeyen bölgelere inşa edilen havaalanları için ILS sistemine gerek duyulmaz. 

Uçaklar CAT1, CAT2, CAT3 iniş sistemlerine sahip olarak üretilmiştir. Bu sebeple havalimanları da bu kategorilerde sistemlere bağlı olarak ayrılmaktadır. Bu sistemi kullanacak olan pilotların da bu sistem üzerine eğitim almış olması ve lisanlarına işlenmiş olması gerekmektedir. Çünkü her pilot, her havaalanındaki sistemleri kullanarak iniş yapamaz. Tüm bu kriterler sağlandığında CAT ile iniş yapılabilmektedir. 

CAT1: Tüm uçaklarda bulunan sistemdir. Yatay görüş mesafesinin (Runway Visibility Range – RVR) 550 metre ve dikey görüş mesafesinin (Decision Height – DH) en fazla 200 feet olması gerekmektedir. Bu koşullarda pilot CAT1 inişine karar verebilmektedir. 

CAT2: Bu kategoriye sahip havaalanına iniş yapabilmek için yatay görüş mesafesinin (RVR) 300 metre ve dikey görüş mesafesinin (DH) 100 feet olması gerekmektedir. Bu koşullarda pilotun CAT2 inişine karar vermesiyle iniş gerçekleşebilmektedir. 

CAT3: Sistemi 3 kısma ayrılmıştır. Görüş mesafesinin çok az olduğu durumlar 3 kısımda incelenmiş ve CAT3a, CAT3b, CAT3c olarak sınıflandırılmıştır. 

CAT3a: Dikey mesafenin 100 feet’e kadar düştüğü durumlarda ve yatay görüşün 200 metre olduğu durumlarda kullanılabilir. Türkiye’de CAT3a sisteminin kullanıldığı bir meydan yoktur.  

CAT3b: Dikey mesafenin (DH) en az 25 feet ve yatay mesafenin (RVR) 125 metre olduğu durumlarda kullanılır. 

CAT3c: Bu sistemde DH ve RVR için minimum mesafeler bulunmamaktadır.  

Adana: 05 pisti için CAT 1. 

İzmir -Adnan Menderes: 16 için CAT 1, 34 için CAT 1 ve 2 

Antalya: 36R için CAT 1. 

İstanbul-Atatürk: 18L, 06, 24 pistleri için CAT1, 36R için CAT 2. 

Dalaman: 01 pisti için için CAT1. 

Ankara-Esenboğa: 03R, 21L, 03L, 21R pistlerinde CAT1 ve CAT2. 

Milas-Bodrum: 11 ve 29 pistleri için CAT1 ve CAT2. 

Nevşehir-Kapadokya: 11 pisti için CAT1. 

Tekirdağ-Çorlu: 05 pisti için CAT1. 

Trabzon: 11 pisti için CAT1. 

Bursa-Yenişehir: 25R pisti için CAT1. 

Eskişehir-Anadolu: 09 pisti için CAT1. 

Kars: 06 pisti için CAT1. 

İstanbul Sabiha Gökçen: 06 ve 24 pistleri için CAT1. 

Samsun-Çarşamba: 13 pisti için CAT1 ve CAT2. 

Denizli-Çardak: 24 pisti için CAT1 

Erzurum: 26R için CAT1 

Kayseri-Erkilet: 25 pisti için ILS CAT1 

Muş: 29pisti için CAT1