Saldırı Uçakları

Saldırı uçağı, birincil olarak bombardıman uçaklarından daha büyük hassasiyetli hava saldırıları gerçekleştirme rolüne sahip taktik savaş uçağıdır.

Saldırı uçakları ilk olarak II.Dünya Savaşı’nda kullanıldılar.A-10 Thunderbolt II ve Sukhoi Su -25 örnek verilebilir. 

A-10 Thunderbolt II, kara birliklerine yakın hava desteği sağlama görevi için özel olarak geliştirilen ilk hava platformudur. Orijinal takma adı ‘Warthog’(kısaca hog) olmasına rağmen II.Dünya Savaşı’nda kara birliklerine yakın hava desteği sağlamış olan P-47 Thunderbolt’a izatafen aynı isimle anılmaktadır. 

Amerikalı Fairchild Republic firması tarafından üretilen A-10 Thunderbolt II, düşük irtifa ve düşük hızda manevra yapabilen, isabetli silah sevk yeteneği olan basit ve etkili, her türlü yer hedefine özellikle de tank ve zırhlı araçlara saldırabilen iki motorlu bir jet uçağıdır. Soğuk Savaş döneminde alçak uçuşla Sovyet tank ve zırhlılarını imha etmek üzere tasarlanmıştır. “Tank Katili” olarak anılır. Savaş alanı üzerinde 300 m altındaki irtifalara inip büyük kanat alanı sayesinde düşük hızlarda yerdeki düşman unsurlarını ateş altına alabilir. Kısa ve ham pistlerden iniş-kalkış yapabilmesi Thunderbolt’a cepheye yakın alanlardan harekat olanağı sağlar. Oldukça dayanıklı bir uçaktır, bu da ona geniş bir kombat yarıçapı ve savaş alanında uzun süre kalabilme yeteneği vermektedir. Sistem ve zırhı sayesinde hayatta kalma olasılığı yüksektir. Hasara karşın pilotun uçağı üsse geri döndürebilecek şekildeki dizaynı ve görev yükü-menzili uçağın dikkat çeken unsurlarıdır. Pilot kabininin etrafı 3.8 cm kalınlığında titanyum zırh ile kaplıdır. Uçağın tümü zırhlı değildir, zırh sadece kokpite ve yakıt deposuna uygulanmıştır.Uçağın dizaynında performanstan çok alçak irtifa (300 m) seyirlerinde yerden açılacak ateşe karşın hedefin imhası ve üsse dönme esas alınmıştır. Bu özellikleri kullanıcı pilotların uçağa güven duymasına ve hedefe giderken konsantrasyonunun korunmasını sağlar.I.Körfez Savaşı’nda bazı A-10 uçaklarında, gövde ve kanatlarda 30 cm civarında uçaksavar mermi delikleri olmasına karşın uçaklar üsse geri dönebilmiştir. 

Suhoy Su-25(NATO rapor ismi ‘frogfoot’) Suhoy tasarım bürosu (SDB) tarafından tasarlanmış; çift motorlu, tek kişilik, saldırı/yakın hava desteği uçağıdır.ABD Hava Kuvvetleri’ndeki karşıtı A10’dur. Sovyet Kara Kuvvetleri için yakın hava desteği sağlanması amacıyla tasarlanmıştır. İlk prototip uçuşu 22 Şubat 1975’te yapılmış olup 1978 yılından itibaren Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Tiflis’teki Suhoy üretim tesislerinde seri üretimine başlandı.

İlk modeller Su-25UB çift koltuklu eğitim uçağı, Su-25BM hedef çekme ile ihraç modeli olan Su-25K’dır. 2012 yılında bazı uçakların Su-25SM standardına yükseltilme çalışmalarına başlandı. İleri modeller olan Su-25T ve Su-25TM (Su-39 olarak da bilinir) yüksek adetlerde üretilmemiştir. 2007 yılında üretimde olan yegane zırhlı sabit kanatlı uçaklar Su-25 ve Su-34 uçaklarıdır Su-25’ler halen Rusya ve diğer Bağımsız Devlet Topluluğu ülkeleri ile diğer bazı ülkeler tarafından kullanılmaktadır.

Ağır zırhlı Su-25’ler özellikle tanklara karşı saldırı uçağı olarak tasarlandılar. Sovyet-Afgan Savaşı’nda yoğun bir şekilde kullanılmışlardır. Sovyet-Afgan Savaşı’nın yanı sıra Irak tarafından İran’a karşı yakın hava destek ve avcı/önleyici rollerinde de kullanılmıştır. Ancak Körfez Savaşı sırasında Irak Hava kuvvetlerine ait Su-25’lerin bir kısmı İran’a sığınırken bir kısmı da Müttefik güçleri tarafından imha edilmiştir. Geriye kalan Su-25’ler ise İşgal sonrasında servisten çıkartılmıştır. Rus ordu hizmetinde bulunan Su-25’ler geliştirilmiş versiyonu olan Su-39’lar ile değiştirilmektedirler. Gürcistan Hava Kuvvetleri 1992-1993 yıllarında Abhazya Savaşı’nda Su-25 uçaklarını kullanmıştır. Ayrıca 2001 Makedonya anlaşmazlığında Makedonya Hava Kuvvetleri tarafından Arnavut isyancılara karşı ve 2008 yılındaki Rusya-Gürcistan savaşında hem Rusya Hem de Gürcistan tarafından kullanılmıştır. Fildişi Sahili, Çad ve Sudan’ın da aralarında olduğu Afrika ülkeleri tarafından yerel çatışmalar ve iç savaşlarda da kullanılmıştır. Yakın dönemdeki Rusya’nın Suriye müdahalesinde de Su-25 uçakları hizmet vermiştir.