TCAS- Trafik İkaz ve Çarpışma Önleme Sistemi

Günümüzde bir noktadan diğer noktaya ulaşım sağlamak için en çok tercih edilen ulaşım araçlarının başında uçak gelir. İnsanların eskiye göre daha fazla uçak yolculuğunu tercih etmesiyle beraber hava trafiği de gittikçe artmaktadır. Bu kadar yoğun bir hava trafiğinde uçakların birbiriyle çarpışmadan emniyetle ilerleyebilmesini sağlayan sistemin adı TCAS (Traffic Alert and Collision Avoidance System) yani Trafik İkaz ve Çarpışma Önleme Sistemi’dir. Bu sistem transponder ile çalışan, diğer trafikler ile potansiyel çarpışma tehlikelerine tavsiye üreten, uçuş ekibine görsel ve sesli ikazlarda bulunarak sadece dikey istikamette kaçınma manevrası ikazı veren, çarpışma önleyici bir sistemdir.

TCAS SİSTEMİ GELİŞİMİ VE ÇALIŞMA PRENSİBİ

TCAS sistemi tarihte geliştirilen ilk çarpışma önleyici sistem olarak TCAS I adını aldı. Bu sistem pilotlara sadece diğer uçakların nerede bulunduğunu yani konumunu gösteriyordu fakat bazı kazaların yaşanmasıyla mevcut sistem yeterli olmayınca TCAS I geliştirilerek TCAS II adında yeni ve daha güncel teknolojiyle üretilen sistem ortaya çıktı.

Sistem, uçakların pozisyonunun yanı sıra olası herhangi bir çarpışma riskinde dikey kaçınma manevrasını yani hangi uçağın alçalacağını veya tırmanacağını pilotlara bildiriyor. Bu sistem geliştirilirken hava aracındaki seyrüsefer sistemlerinden ve hava trafik kontrol hizmetlerinde kullanılan yer cihazlarından bağımsız olarak çalışacak şekilde dizayn edilmiştir. Uçakta bulunan antenler sayesinde TCAS cihazı, civarındaki bütün ICAO standartlarındaki transponderları taramaya başlar. Tarama sonrasında elde edilen bilgiler esas alınarak yaklaşan uçak varsa sistem uçağın pilotlarına ‘’ TRAFFIC TRAFFIC’’ sesli ikazını verir ve bazı matematik işlemleri kullanarak yaklaşan uçağın eğim mesafesi, irtifa ve uçuş yönünü hesaplar ve size doğru ilerleyen bir uçağın ne kadar zamanda size yaklaşacağını ve kaçınma hareketi yapmanız için kalan zamanı hesaplar. Eğer kaçınma yapılmazsa çarpışma için kalan son 35 saniyede sistem sesli bir ikaz vererek pilotların alçalma veya tırmanma gibi kaçınma hareketleri yapması için uyarır. Sistem birbirine yaklaşmaya devam eden uçakların birine tırmanma yani ‘’CLİMB CLİMB’’ ikazı verirken diğer uçağın pilotlarına alçalma yani ‘’DESCENT DESCENT‘’ ikazı vererek pilotların kaçınma hareketi yapmasını ister. Böylece havada olası herhangi bir çarpışmanın önüne geçilmiş olunur.