Türkiye’nin F-5 Serüveni Ve Görev Yapmış Tüm F-5 Filoları

Bugün bu yazımda F-5’in kendisinden ve teknik özelliklerinden bahsetmek yerine, F-5 uçaklarının Türkiye’de ki serüveninden bahsetmek istiyorum. Ayrıca F-5 uçaklarının ülkemizdeki filolarından da bahsetmek istiyorum. Fakat ilk olarak bir konuya açıklık getirmek istiyorum. F-5 uçaklarını biz şuan aktif olarak kullanmıyoruz. Sadece Akrotim Filosu olan Türk Yıldızları bu uçakları kullanmaktadır. Bu uçaklar 2013 yılında emekli edildi. Buna rağmen F-5 uçaklarını Dünya’da halen aktif olarak kullanan birçok ülke var. Şimdi asıl konumuz olan Türkiye’nin F-5 Serüvenine geçelim. Ülkemizin aldığı F-5 uçakları toplam 14 filoda görev yapmıştır. F-5 uçaklarının görev yaptığı filolar;

• 132. Filo
• 133.Filo
• 134.Filo
• 142.Filo
• 143.Filo
• 151.Filo
• 152.Filo
• 153.Filo
• 161.Filo
• 162.Filo
• 163.Filo
• 184.Filo
• 191.Filo
• Ve Şafak Kıt’aat filosudur.

F-5 uçakları ilk olarak ülkemize 1965 yılının Aralık ayında gelmeye başlamıştır. İlk gelen uçak 64-13333 seri numaralı bir F-5A’dır. F-5 uçaklarının ülkemize teslimatı toplam 7 yıl sürmüştür.

Bu teslimat kapsamında 1965 ve 1972 yılları arasında 75 adet F-5A, 20 adet RF-5A ve 13 adet F-5B teslim alındı. Bu teslim alınan F-5 uçakları 161,163,142,143 ve 192.Filoya verilmiştir.  Daha sonradan gelen 12 adet RF-5A da 162.Filoya verilmiştir. 1974 yılında gerçekleşen Kıbrıs Barış  Harekatı sonrasında ABD’nin Türkiye’ye ambargo uygulamasından sonra Libya elindeki 5 adet 67-21197, 67-21198, 67-21199, 67-21199, 67-22554 tescil numaralı F-5A ile 67-22554 ve 67-21279 2 adet F-5B’yi Türk Hava Kuvvetleri’ne devretmiştir. Askeri yardım yeniden düzeldikten sonra çok sayıda görev dışı F-5 Türkiye’ye transfer edilmiştir. Bu arada ülkemize gelen F-5’lerin çoğu deniz yolu ile ülkemize getirilmiştir.

Ambargonun kaldırılmasından sonra çok sayıda görev dışı F-5 Türkiye’ye transfer edildi. 1983-1987 yılları arasında Norveç 26 adet F-5A ve 6 adet F-5B’yi Türkiye’ye göndermiştir. Bu uçaklar 162.Filo’da konuşlandırılmıştır. Ayrıca ABD Hava Kuvvetleri’nden de 4 adet 70-1408, 71-1033, 72-440 ve 72-449 seri nolu F-5B alınmıştır. Sonrasında Tayvan’dan da 6 adet 65-10531, 66-9199, 66-9200, 66-14460, 67-21157 ve 67-21158 seri nolu F-5A ve 66-9234, 67-21283 ve 74-0777 seri nolu F-5B teslim alınmıştır.

1989 ve 1991 yılları arasında 44 adet NF-5A ve 16 adet NF-5B Hollanda’dan teslim alınmıştır. Hollanda’dan alınan uçakların bir kısmına depoda uzun bir süre kaldıkları için kapsamlı bir kontrol yapılmıştır. Kontrollerin sonrasında envantere 30 adet NF-5A ve 14 adet NF-5B girmiştir.

F-5 Uçaklarının Kapsamlı Modernizasyonu

Takvim yaprakları Kasım 1996’yı gösterdiğinde Hava Kuvvetleri Komutanlığı 20 adet F-5A, 8 adet F-5B , adet NF-5A ve 6 adet NF-5B’nin modernizasyon talebi yayınlanmıştır. Daha sonrasında modernizasyonun Eskişehir’de ki 1.Ana Jet Üssü’nde yapılmasına karar verildi. Bu modernizasyon kapsamında F-5 uçaklarına Fly-By-Wire sistemi, HUD, Çok Fonksiyonlu Ekranlar, RWR, HOTAS, CNI telsiz, Ömür uzatması ve GPS sistemi kazandırılacaktı.

Anlaşma, modernizasyona katkı sağlayacak diğer şirketler ile birlikte 24 Eylül 1998 tarihinde anlaşma imzalandı. Bu proje iki aşamaya veya kısıma ayrıldı diyebiliriz. 1.Aşama’da uçakların gövde ve kanatları ile birlikte F-5 uçaklarına Martin Baker Mk 10L tipi yeni bir koltuk takılmıştır. 2.Aşamada ise uçağkların aviyonik sistemleri ve seyrüsefer sistemleri geliştirilmiş ve yenilenmiştir. Aynı zamanda F-5’lere MIL-STD-553 veri yolu ve görev bilgisayarı takılmıştır. HUD, MFD, HOTAS, RWR, GPS+INS ve CNI sistemleri uçaklara entegre edilmiştir.

Yenilenmiş ve modernize edilmiş ilk F-5-2000 uçağı 17 Nisan 2001 yılında gökyüzü ile buluşmuştur. 5 yıl sonra yani Kasım 2006’da modernizasyon tamamlanmıştır. Türk Yıldızları adı verilen akrotim, ilk gösterisini dört NF-5A/B Freedom Fighter Uçağı ile 18 Haziran 1993 tarihinde 4’üncü Ana Jet Üs Komutanlığı Akıncı/Ankara’da icra etmiştir. 10 adet NF-5A 2000 ve 6 adet NF-5 2000 uçakları halen envanterimizde bulunmaktadır. Ve Türk Yıldızları’ olan 134’ncü Akrotim Filo Komutanlığı adıyla günümüzde de gösterilerine devam etmektedir. Merak ettiğiniz sorular olursa yorum kısmına yazabilirsiniz:)